Lonże na via ferraty
22 maja 2022
Uprząż wspinaczkowa. Uprząż na Via Ferraty
18 czerwca 2022
1. Via Ferrata – konglomerat turystyki i wspinaczki
Via ferraty to bardzo specyficzne środowisko. Z jednej strony mamy teren skalny i poruszamy się często w środowisku wspinaczkowym, czy też, bardzo zbliżonym do wspinaczki, gdzie sprawność manualna naszych dłoni jest ważnym czynnikiem warunkującym bezpieczne poruszanie się na via ferratach (np. podczas przepinania lonży na via ferraty), z drugiej strony, współczesne żelazne drogi, szczególnie te proste, budowane są z myślą o turystach, którzy ze wspinaczką niewiele mają wspólnego, albo wcale.
Dla takiego środowiska, będącego pewnym konglomeratem szlaku turystycznego połączonego z elementami prostej wspinaczki, ciężko precyzyjnie wskazać jakie rękawiczki na via ferraty będą najlepsze. Często takie decyzje podejmuje się w oparciu o własne preferencje i bardzo ogólne wytyczne. Są jednak pewne wzorce, wynikające z ogólnego zrozumienia czym są via ferraty i jakie występują na nich zagrożenia, które zalecają stosowanie takich, a nie innych rodzajów wyposażenia.
Gdybyśmy analizowali każde z tych środowisk osobno, a więc osobno wspinaczkę i osobno turystykę kwalifikowaną, to moglibyśmy wyciągnąć następujące wnioski. Do wspinaczki rękawiczek nie używamy, ponieważ najważniejsze jest czucie skały i pewność chwytu. Rękawiczki przeszkadzają i mogą doprowadzić do lotu (upadku).
Z kolei, podczas turystyki, gdy pieszo pokonujemy szlaki, rękawiczki mogą się przydać np. w chłodne dni. W takich sytuacjach np. rękawice polarowe, gdy nie pada deszcz, spisują się doskonale. Gdy jednak połączymy oba środowiska sytuacja staje się bardziej skomplikowana. Żeby właściwie zrozumieć istotę tego problemu, musimy zidentyfikować możliwe zagrożenia na via ferratach i dopiero wtedy zdecydować, czy i jakie używać rękawice.
1.1. Zimno na via ferratach
Na via ferratach może być zimno! Wpływ na odczuwaną przez nas temperaturę mają warunki pogodowe, a więc temperatura powietrza i sam kontakt dłoni z elementami metalowymi. Metal, a więc wszelkie klamry, drabinki, stalowe liny, z którymi stykamy się na via ferratach mają większą przewodność cieplną.
Oznacza to tyle, nie wchodząc w naukowe szczegóły, że nasze dłonie, mając kontakt z elementami metalowymi, dużo szybciej się wychładzają. Gdy zaciskamy dłonie na stalowych klamrach i gdy trzymamy je wysoko nad głową, ograniczamy również przepływ ciepłej krwi. To również ma wpływ na nasz nasz komfort cieplny. A gdy jest nam zimno, nasza sprawność manualna dłoni znacząco spada.
1.2. Wilgoć, mokre rękawiczki
O ile temperatura powietrza i związany z nią komfort cieplny są dla nas intuicyjnie zrozumiałe, o tyle wilgotność powietrza, która ma wpływ na odczuwanie ciepła już niekoniecznie. Zbyt suche powietrze może sprawić, że pogarsza się nasz komfort cieplny (inaczej odczuwamy ciepło). Z kolei, gdy jest zbyt wilgotno również nie czujemy się dobrze, ponieważ wysoka wilgotność zatrzymuje proces parowania, czyli chłodzenia naszego organizmu.
Gdy poruszamy się na ferratach poprowadzonych w kanionach, wzdłuż rzek i potoków górskich (np. Ferrata Martinske Hole na Słowacji) istnieje ryzyko zmoczenia rękawiczek, a te, gdy są mokre, mogą się ślizgać na klamrach, linach stalowych, łańcuchach (np. rękawiczki polarowe), zwiekszając ryzyko upadku. W takich warunkach również szybciej się męczymy.
1.3. Wysokie temperatury. Gdy jest gorąco
Wyobraźmy sobie upalny dzień na via ferratach. Żar leje się z nieba, a my mamy na dłoniach rękawiczki. Dość szybko nasze dłonie zaczynają się pocić, ograniczone jest odprowadzanie wilgoci i nasze rękawiczki zaczynają na nich „pływać”. Gdy mamy mokre dłonie rękawiczki już tak dobrze do nich nie przylegają, mogą się ślizgać, a czasami nawet skręcać. Nasza sprawność manualna spada, czucie drogi staje się mniejsze, dłonie mocniej się zaciskają na klamrach i drabinkach, i szybciej się męczymy.
1.4. Ryzyko skaleczenia. Odciski na dłoniach
Via ferraty to żelazne drogi! A gdy mamy do czynienia z metalem istnieje realne ryzyko skaleczeń. Stalowe liny, które wykorzystywane są do asekuracji, często mogą być uszkodzone. Ryzyko to jest szczególnie wysokie na via ferratach prowadzonych w środowisku górskim. Różnice temperatur, gwałtowne burze, lawiny śnieżne i kamienne potrafią uszkodzić zabezpieczenia. Ostre zadziory np. na stalowych linach mogą nas głęboko skaleczyć. Czy w takiej sytuacji powinniśmy poruszać się bez rękawiczek?
Gdy poruszamy się przez wiele godzin po trudnej ferracie, na której wydatnie musimy wykorzystywać siłę naszych rąk (najczęściej ferraty bardzo trudne od D do F), istnieje ryzyko zrobienia się na naszych dłoniach bolesnych odcisków, a nawet krwiaków. W takich sytuacjach używanie rękawiczek, mimo np. wysokich temperatur, wydaje się rozsądnym rozwiązaniem. Pamiętajmy o tym, gdy planujemy długie przejścia ferratowe.
2. Jakie kupić rękawiczki na via ferraty?
Pierwsza sensowna odpowiedź brzmi: wygodne. Co to oznacza? Rękawiczki na via ferraty muszą nam zapewniać sprawność manualną, muszą dobrze przylegać do naszych dłoni i nie mogą się skręcać. Ważnym czynnikiem gwarantującym wygodę jest możliwość odprowadzania wilgoci, a więc rękawiczki muszą oddychać. Używanie rękawiczek zagumowanych (pokrytych warstwą wodoodporną) zmniejsza oddychalność, ale z drugiej strony, gdy poruszamy się wzdłuż górskich rzek, takie rękawiczki dłużej będą suche.
Rękawiczki na via ferraty powinny być skórzane, chociaż nie jest to warunek bezwzględny. Dobrze skrojone skórzane rękawice świetnie chronią nasze dłonie przez ryzykiem skaleczenia i przed bolesnymi odciskami, a sama skóra posiada właściwości oddychające i w pewnym stopniu właściwości wodoodporne. Rękawice syntetyczne również mogą być użyteczne, np. takie z kevlaru, ponieważ ich cechą nadrzędną jest zazwyczaj bardzo duża wytrzymałość materiału.
2.1. Rękawiczki na via ferraty z obciętymi końcówkami palców
Rękawiczki na via ferraty z obciętymi końcówkami palców to najczęściej spotykane modele rękawic na via ferraty. Obcięte końcówki pozwalają dłoniom oddychać, zapewniają palcom odpowiednią sprawność manualną, ale w chłodne dni końcówki palców mogą nam marznąć. A gdy będziemy się poruszać np. wzdłuż lub na kaskadach wodnych (np. HZS Martinske Hole) przez obcięte końcówki może nam się do środka dostawać woda.
Kupując rękawiczki z obciętymi końcówkami warto kupić takie, które chronią nie tylko wnętrze dłoni, ale również bliższe paliczki i stawy palców. To w tych miejscach, gdy mamy zaciśnięte dłonie, potrafią się tworzyć podczas długich i męczących wędrówek bolesne odciski.
2.2. Pełne rękawice na via ferraty
Pełne rękawice na via ferraty chronią całą naszą dłoń. A w zimny dzień zapewniają jeszcze dobrą izolację termiczną. Chronią również przed przenikaniem do ich wnętrza wody. Również ryzyko skaleczenia się jest dużo mniejsze. Ich wadą jest niestety to, że w upalny dzień szybko pocą się nam w nich dłonie i pogarsza się przez to nasz komfort i czucie drogi.
Kupując takie rękawiczki na via ferraty upewnijmy się, czy nie są one zbyt duże, lub zbyt ciasne. Zbyt ciasne odcinają krążenie krwi, przez co szybko robi nam się zimno w dłonie. Z kolei, długie luźne palce rękawiczek (dłuższe od naszych palców) potrafią wciskać się w zamek karabinka typu K do via ferrat. Tak przytrzaśnięte rękawiczki stanowią poważny problem, gdy potrzebujemy szybko użyć tej ręki do podtrzymania równowagi.
Przytrzaśnięte rękawiczki w zamku mają też wpływ na sam karabinek. Niezamknięty karabinek typu K może sam się otworzyć, a karabinek otwarty traci wiele ze swojej wytrzymałości. Ponadto, podczas ewentualnego upadku, przytrzaśnięta rękawiczka może zostać nam zerwana z dłoni, a same palce połamane!
2.3. Rękawiczki na via ferraty uznanych marek
Na rynku dostępnych jest wiele modeli świetnych rękawiczek na via ferraty. Wybierać możemy do woli, ale w większości przypadków są to rękawiczki do via ferrat z obciętymi końcówkami (te dedykowane na via ferraty). Rzecz jasna, wśród marek produkujących sprzęt i wyposażenie dla ludzi związanych z górami i ze wspinaniem znajdziemy też rękawiczki pełne, ale zazwyczaj są one dedykowane trochę do innych aktywności (nie posiadają w opisie informacji, że można je wykorzystywać do via ferrat, co i tak wydaje się mało istotne).
Z rękawiczek na via ferraty wartych polecenia, przy dobrym stosunku ceny do jakości, są np. rękawiczki firmy Salewa Via Ferrata Leather Gloves. Są dobrze uszyte, odporne na przetarcia, elastyczne, oddychające i ze wzmocnioną wewnętrzną częścią dłoni. Podobnie wyglądają rękawiczki na via ferraty Black Diamond Crag Half-Finger, które zaprojektowane zostały właśnie z myślą o użytkownikach via ferrat. Posiadają mnóstwo zalet, a ich cena jest naprawdę niewygórowana.
Czy takie rękawiczki nadają się do innych aktywności? Z pewnością tak. Możemy je używać do wszelkich innych aktywności, np. na rower, na siłownię, czy też do długich zjazdów na linach i innych technik linowych.
2.4. Budżetowe rękawiczki na via ferraty
Budżetowe rękawiczki na via ferraty to bardzo ciekawy temat. W tej materii nic nas praktycznie nie ogranicza. Zaletą takich rękawiczek jest niewątpliwie ich cena. Dobre rękawiczki wykonane ze skóry lub materiałów skóropodobnych są stosunkowo tanie, bo już w cenie do 45 zł można mieć świetne rękawiczki. O jakich rękawiczkach na via ferraty mowa? Oczywiście o sprzęcie BHP.
Rękawiczki warsztatowe, wykonane ze skóry, wzmacniane, pokrywane warstwą poprawiającą chwyt, wodoodporne, oddychające, kolorowe, z ciekawymi przeszyciami, jest w zasadzie niezliczona ilość. Nie ma tutaj ograniczeń, chociaż nie wszystkie dostępne modele nadają się na via ferraty (na pierwszy rzut oka tak, ale podczas dłuższego użytkowania już niekoniecznie).
Producentów sprzętu BHP na polskim rynku jest bardzo dużo, dlatego warto zastanowić się nad tym typem rękawiczek, bo jest w czym wybierać. Wszelkiej maści rękawiczki warsztatowe, dedykowane do pracy np. w warsztatach, na budowanych, w zakładach przemysłowych, projektowane są w oparciu o restrykcyjne normy i przepisy, dlatego ich jakość raczej nie ustępuje uznanym producentom górskim i wspinaczkowym. Ich wadą jednak jest to, że nie są one projektowane ściśle pod via ferraty, dlatego może im brakować pewnych funkcjonalności (np. pętelki na mały karabinek, czy dobrej ochrony paliczków).
Przed zakupem warto dobrze im się przyjrzeć, i przede wszystkim, prawidłowo dobrać rozmiar. Zbyt duże rękawiczki tracą wiele ze swojej funkcjonalności. Również te zbyt ciasne, zamiast dać nam radość z udanych zakupów, wywołają naszą frustrację i dyskomfort w użytkowaniu. Rzecz jasna, zawsze można je wymienić na większy model, ale wysyłanie rękawiczek wartych 30 zł - 45 zł, przy obecnych kosztach transportu, czasami mija się z celem. Świetnym rozwiązaniem jest udanie się do jakiegoś dużego marketu budowlanego i przejrzenie dostępnej oferty.
Z rękawiczek, które sami wielokrotnie przetestowaliśmy, i do których cały czas wracamy, są rękawiczki warsztatowe polskiej firmy Lahti. Rękawiczki szyte są ze skóry i z materiałów syntetycznych, a niektóre modele są wyjątkowo dobre na via ferraty, i do wszelkich innych aktywności. Z powodzeniem wykorzystujemy je podczas treningów kalistenicznych, do wspinania drytoolowego, wspinania zimowego w Tatrach, a także podczas pieszych wycieczek, wyjazdów fotograficznych i różnych operacji i technik linowych. Słowem, wykorzystujemy je do wszystkiego, co wiąże się z szeroko pojętym outdoorem.
3. Dlaczego warto mieć ze sobą zawsze dwie pary rękawiczek?
W myśl zasady „lepiej nosić, niż się prosić” zawsze powinniśmy mieć w plecaku zapasowe rękawiczki. Po pierwsze dlatego, że gdy zamoczymy jedną parę, zawsze możemy sięgnąć po drugą suchą. Po drugie, w plecaku możemy mieć pełne rękawiczki na via ferraty i gdy zajdzie konieczność, zamienić te aktualnie używane np. bez palców, na pełne, cieplejsze. A gdy będziemy zmuszeni przemieszczać się po bardzo mokrej skale, zawsze możemy sięgnąć po zagumowaną parę, która tak szybko nie przemoknie.
4. Podsumowanie
Na koniec warto jeszcze raz podkreślić, że to od nas zależy jaki model rękawiczek sobie kupimy. Możemy kupić rękawiczki warsztatowe i zobaczyć, czy spiszą się na via ferratach. Możemy też od razu skorzystać z oferty firm, które przygotowały rękawiczki specjalnie dla użytkowników via ferrat. Decyzja należy do was.
Zawsze warto mieć kilka modeli i dobierać je do panujących warunków. Na środowisko mokre, a więc na ferraty prowadzone wzdłuż górskich rzek, jak na Ferracie Martinske Hole na Słowacji, warto mieć rękawiczki pokryte warstwą poprawiającą chwyt. Jest to taka specjalna guma, która w kontakcie z gładkim metalem świetnie do niego przylega (jakby się przykleja).
Nie rezygnujcie z rękawiczek na via ferraty, ponieważ ich posiadanie naprawdę zwiększa komfort i bezpieczeństwo waszych dłoni. Natomiast, koniecznie zrezygnujcie z rękawiczek polarowych, a już na pewno na samo poruszanie się po via ferracie, ponieważ poza komfortem cieplnym, takie rękawiczki nic więcej wam nie dadzą. Rękawiczki polarowe w kontakcie ze stalowymi urządzeniami ferraty są niebywale śliskie, a gdy złapią wodę, schną bardzo długo.
